Η τέχνη θεραπεύει - Το επαναστατικό πείραμα που μείωσε το στρες και έριξε τους παλμούς της καρδιάς

Οι λάτρεις του πολιτισμού πιστεύουν από καιρό στη θεραπευτική δύναμη της τέχνης. Τώρα, η επιστήμη φτάνει στο ίδιο συμπέρασμα, με νέα έρευνα να δείχνει ότι έχει μετρήσιμα οφέλη για το σώμα.

Μια μελέτη του King's College London διαπίστωσε ότι το να βλέπουμε αυθεντικά έργα τέχνης σε μια γκαλερί δεν μας ανεβάζει μόνο συναισθηματικά, αλλά έχει και θετική επίδραση στη σωματική μας υγεία.

Σε πενήντα άτομα ηλικίας μεταξύ 18 και 40 ετών παρουσιάστηκαν έργα τέχνης από μια επιλογή κορυφαίων καλλιτεχνών του 19ου αιώνα: Toulouse-Lautrec, Manet, van Gogh και Gauguin.

Οι συμμετέχοντες είδαν πέντε πίνακες για τρία λεπτά ο καθένας, σε μια συνεδρία διάρκειας 20 λεπτών. Ωστόσο, ενώ οι μισοί είδαν τους αυθεντικούς πίνακες στη Courtauld Gallery στο Λονδίνο, οι άλλοι είδαν αναπαραγωγές των έργων σε ένα ουδέτερο περιβάλλον.

Ο καρδιακός τους ρυθμός και η θερμοκρασία του σώματός τους μετρήθηκαν με ψηφιακά ρολόγια ερευνητικού επιπέδου για να δείξουν τα επίπεδα ενδιαφέροντος και διέγερσης, ενώ πριν και μετά τη συνεδρία ελήφθησαν δείγματα σάλιου με μπατονέτες για τη μέτρηση των ορμονών του στρες.

Τα αποτελέσματα σε όσους είδαν τα έργα στην γκαλερί ήταν άμεσα: η ορμόνη του στρες κορτιζόλη μειώθηκε κατά 22% και οι δείκτες φλεγμονής που συνδέονται με προβλήματα υγείας, όπως καρδιακές παθήσεις, διαβήτη και κατάθλιψη, μειώθηκαν κατά 30%. Στον αντίποδα, δεν παρατηρήθηκε αλλαγή σε όσους μετείχαν στην άλλη ομάδα.

«Αξίζει να επενδύουμε στην τέχνη»

Ο Δρ Tony Woods του King's College του Λονδίνου, ο οποίος ήταν ο επικεφαλής ερευνητής της μελέτης, δήλωσε στο Sky News: «Η διαφορά μεταξύ του να βρίσκεσαι εδώ και να βλέπεις τα πραγματικά έργα τέχνης και του να βλέπεις τα αντίγραφα στο εργαστήριο ήταν τεράστια για τις δύο ομάδες συμμετεχόντων».

Αυτό είναι καλό νέο για το NHS, το οποίο αυξάνει τη χρήση της κοινωνικής συνταγογράφησης, η οποία μπορεί να περιλαμβάνει επισκέψεις σε γκαλερί.

Ο Δρ Woods συνέχισε: «Η στρατηγική της κυβέρνησης για την υγεία επικεντρώνεται στην πρόληψη. Και αυτό είναι ένα δώρο για τον [υπουργό Υγείας] Wes Streeting. Αξίζει να επενδύσουμε στην τέχνη λόγω της απόδοσης της επένδυσης - θα κρατήσει τους ανθρώπους μακριά από τα νοσοκομεία».

Πάνω από ενάμισι εκατομμύριο άνθρωποι στο Ηνωμένο Βασίλειο είχαν πρόσβαση στην κοινωνική συνταγογράφηση μεταξύ Σεπτεμβρίου και Αυγούστου του τρέχοντος έτους σε ολόκληρο το Ηνωμένο Βασίλειο και το NHS England δήλωσε στο Sky News ότι στόχος του είναι να την καταστήσει διαθέσιμη σε κάθε πολίτη στην Αγγλία.

Ο Δρ Woods λέει ότι τα επόμενα βήματα της μελέτης θα είναι να διαπιστωθεί πόσο διαρκούν τα θετικά αποτελέσματα και να διερευνηθούν περαιτέρω οι επιδράσεις της τέχνης στους ηλικιωμένους συμμετέχοντες.

Ο Russell Tovey, ηθοποιός, λάτρης της τέχνης και συν-παρουσιαστής του Talk Art, μίλησε στο Sky News για το αγαπημένο του έργο στη γκαλερί - το «Αυτοπροσωπογραφία με δεμένο αυτί» (1889) του van Gogh.

Ο Tovey αστειεύεται: «Κοιτάξτε αυτόν τον πίνακα εδώ. Είναι μια αρκετά ενοχλητική εικόνα, ειδικά για μένα με τα αυτιά μου... «Αλλά μπορείτε να κοιτάξετε την επιφάνεια και τον τρόπο με τον οποίο κάνει τις πινελιές, το μέγεθος των αντικειμένων και τα χρώματα που χρησιμοποίησε. Και να σκεφτείτε τη ζωή του εκείνη την εποχή και το πού ζούσε και όλες αυτές οι ερωτήσεις και απαντήσεις θα αποκαλύψουν το έργο». Ο Tovey προσθέτει: «Η τέχνη είναι εγγενής στην ανθρωπότητα» και «μας δείχνει ποιοι είμαστε». Και τώρα, με τα νέα ευρήματα, η ελπίδα είναι ότι οι επισκέψεις σε γκαλερί θα θεωρούνται εξίσου καλές με τις «πέντε μερίδες φρούτων και λαχανικών την ημέρα».

Συνεχίζει: «Είναι καλό για την υγεία σας, είναι ευεργετικό για την ψυχική σας υγεία και την ευημερία σας να βρίσκεστε σε ένα μουσείο και να περιβάλλεστε από τέχνη... Αν τρώτε καλά, πηγαίνετε στο γυμναστήριο και επισκέπτεστε τακτικά μια γκαλερί τέχνης, τότε η υγεία σας θα είναι στα ύψη».

Ο συν-παρουσιαστής του podcast του Tovey, ο ιδιοκτήτης γκαλερί Robert Diament, συμφωνεί: «Νομίζω ότι είναι πραγματικά σημαντικό να επιβραδύνουμε λίγο. Η επίσκεψη σε ένα μουσείο ή μια γκαλερί μπορεί να είναι μέρος της ρουτίνας φροντίδας του εαυτού σας... Θα βελτιώσει τη ζωή σας».

Εν μέσω αυξανόμενων εξόδων, μειωμένης χρηματοδότησης και φθίνουσας επισκεψιμότητας, τα ευρήματα αυτά θα μπορούσαν επίσης να δώσουν ώθηση στις γκαλερί.

Η Jenny Waldman, διευθύντρια του Art Fund, δήλωσε στο Sky News: «Αυτά τα μουσεία και οι γκαλερί ιδρύθηκαν σε όλες τις πόλεις και κωμοπόλεις από ανθρώπους, πριν από εκατοντάδες χρόνια, που πίστευαν ότι ήταν καλό για τον κόσμο. Έτσι, τελικά, αυτή είναι η απόδειξη ότι είχαν δίκιο».

Ο εθνικός φιλανθρωπικός οργανισμός για μουσεία και γκαλερί, Art Fund, προωθεί την τέχνη σε όλη τη χώρα, με πρωτοβουλίες όπως το National Art Pass, το οποίο προσφέρει δωρεάν ή μειωμένη είσοδο σε εκατοντάδες μουσεία, γκαλερί και ιστορικά μέρη σε όλο το Ηνωμένο Βασίλειο.

«Είσαι μόνο εσύ και το έργο τέχνης»

Τι πιστεύουν λοιπόν οι επισκέπτες των γκαλερί για την είδηση ότι ο χρόνος που αφιερώνουν στην τέχνη θα έχει θετική επίδραση πάνω τους;

Ο Τσάρλι, 10 ετών, από το Λονδίνο, είπε: «Με κάνει να νιώθω πολύ ήρεμος και με τραβάει». Ο πατέρας του, Πάτρικ, που είχε φέρει τον Τσάρλι και τους δύο μικρούς αδελφούς του να δουν την έκθεση, πρόσθεσε: «Όταν τα βλέπεις σε οθόνες ή ακόμα και σε βιβλία, δεν έχεις την πλήρη εικόνα».

Ο Taeseok, ένας φοιτητής Καλών Τεχνών από το Άμστερνταμ που επισκέπτεται το Ηνωμένο Βασίλειο για πρώτη φορά, είπε ότι ήταν ωραίο να στέκεται και να επικεντρώνεται σε ένα μόνο πράγμα, χωρίς περισπασμούς. Το συνόψισε ως εξής: «Τα πράγματα γύρω σου αρχίζουν να μην έχουν καμία σημασία... Είσαι μόνο εσύ και το έργο τέχνης».